Brama kobiety
W księdze Tao Te Ching znajdujemy zastanawiające słowa:
Duch tej doliny nie umiera.
Nazwij go tajemnicą, kobietą.
Tajemnica,
Brama Kobiety,
jest korzeniem
ziemi i nieba. […]*
Po raz drugi pragnę zaprosić Państwa do świata wielkich religii Azji Południowo-Wschodniej i pokazać go przez pryzmat portretu człowieka w obliczu sacrum. Obok zdjęć znajdą Państwo także wypisy wybranych świętych tekstów ze skarbnicy mądrości tych religii.
Tytuł albumu zapożyczyłem bezpośrednio z dzieła angielskiego benedyktyna Bede Griffithsa Universal Wisdom. A Journey through the Sacred Wisdom of the World, które pozostaje, jak w przypadku pierwszego albumu The Inward Moment. Człowiek wobec sacrum, niewyczerpanym źródłem mojej duchowej i fotograficznej inspiracji.
Bede Griffiths dostrzegł, że przyszło nam żyć w czasie apokaliptycznym, kiedy „[…] stare struktury i tradycyjne formy zaczynają się rozpadać, pojawia się nowa forma, nowa struktura, nowy porządek bytu i skok ludzkiej świadomości. To, co stare, umiera, gdy wyłaniają się nowe uwarunkowania społeczne i kulturowe. A co za tym idzie – widzenie świata przenikniętego nową świadomością”**.
Owa świadomość według autora ma być budowana, czerpiąc ponownie ze źródeł Wieczystej Mądrości, ukrytej w świętych tekstach wielkich duchowych tradycji świata.
Miejsca kultu, rytuały, twarze i dłonie moich bohaterów stały się w Universal Wisdom fotograficznym komentarzem do poetyckich tłumaczeń fragmentów hinduskich Upaniszad, buddyjskich sutr, tajemniczej Tao Te Ching taoizmu, Koranu i poezji sufich islamu, hymnów z księgi Guru Granth Sahib sikhów, żydowskich ksiąg mądrościowych Biblii hebrajskiej czy też przypowieści Nowego Testamentu. Teksty te, będąc objawieniem boskiej myśli i owocem ludzkiego ducha, mają nam przypomnieć zasadniczą jedność leżącą u ich podstaw.
Fotografując człowieka różnych wiar i sam uczestnicząc w misteriach jego wyznań, odkryłem, że owa „nowa świadomość” nie dokona się bez zasadniczej zmiany paradygmatu dominacji mężczyzn w religijnym dyskursie i oddaniu w nim miejsca Kobiecie. Rola kobiet we wszystkich religiach jest pomniejszana przez kulturowe uwarunkowania. Dodatkowo w sferze sacrum mężczyźni przywłaszczyli sobie prawo do bycia „bramą” do niebios.
Dlatego podczas projektowania Universal Wisdom wybrałem wiele zdjęć pokazujących kobiety w najbardziej intymnych momentach przeżyć duchowych: żarliwej modlitwy, uniesienia czy pragnienia zespolenia z sacrum.
Patriarchalnie zdominowane religie tracą na naszych oczach zdolność budowania dobra i harmonii między ludźmi. Jestem głęboko przekonany, że tylko poprzez „Bramę Kobiety” możemy przypomnieć sobie przechowane we wszystkich tradycjach religijnych wartości kontemplacji, poczucia sacrum, szacunku dla jedynej Prawdy i Miłości jako Ostatecznej Tajemnicy, które jak kiedyś, tak i dzisiaj pozostają do odkrycia w nas samych.
By, jak głosi Tao Te Ching, „duch tej doliny nie umarł”, nowa świadomość religijna, czerpiąc z gleby wieczystej mądrości, będzie musiała odzyskać należne jej od początku Twarz i Serce Kobiety.
Andrzej Ziółkowski
* Lao Tzu, Księga Drogi i Dobra, napisała na nowo Ursula K. LeGuin, spolszczenie Justyna Bargielska i Jerzy Jarniewicz, Warszawa 2020.
** Bede Griffiths, The New Consciousness, tłum. Andrzej Ziółkowski.